امروزه بسیاری از خودروهای مدرن به صندلیهای برقی مجهز هستند تا تجربهای راحتتر، لوکستر و شخصیتر برای راننده و سرنشینان فراهم شود. صندلیهای برقی با امکان تنظیم در چند جهت، حافظه موقعیت، گرمکن و حتی تهویه، راحتی کمنظیری را ارائه میدهند. اما با افزایش پیچیدگی در ساختار این صندلیها، احتمال بروز مشکلات فنی نیز بیشتر شده است. در این مقاله قصد داریم گامبهگام تعمیر صندلی برقی خودرو را از مرحله شناخت سیستم تا تشخیص و رفع عیب آموزش دهیم تا بتوانید با دانش کاملتری به سراغ تعمیر این بخش حیاتی خودرو بروید.
صندلی برقی خودرو چگونه کار میکند؟
اجزای اصلی سیستم صندلی برقی:
برای آنکه بتوانیم بهدرستی فرآیند تعمیر صندلی برقی خودرو را انجام دهیم، باید ابتدا با اجزای کلیدی آن آشنا باشیم. هر صندلی برقی معمولاً شامل موارد زیر است:
- موتورهای الکتریکی کوچک برای حرکت دادن صندلی به جلو، عقب، بالا، پایین و تنظیم پشتی
- ریلهای حرکتی که بر روی آنها صندلی حرکت میکند
- کلیدهای تنظیمکننده که اغلب در کناره صندلی یا داشبورد قرار دارند
- یونیت کنترل الکترونیکی (در برخی مدلها) برای کنترل هوشمند حرکات
- سیمکشی و فیوز برای تأمین جریان برق لازم
نحوه عملکرد موتورهای برقی، ریلها و کنترلر:
موتورهای برقی توسط جریان مستقیم DC فعال میشوند. با فشردن کلید تنظیم، فرمان به واحد کنترل ارسال میشود و موتور مربوطه به حرکت درمیآید. نیروی موتور به چرخدندهها منتقل شده و باعث حرکت صندلی در جهت موردنظر میشود. تمام این اجزا بهصورت هماهنگ در سیستم طراحی شدهاند تا دقت و سرعت مناسبی ارائه دهند.
تفاوت صندلیهای دستی و برقی در ساختار فنی:
در صندلیهای دستی، تنظیمات توسط اهرمها و مکانیزم مکانیکی ساده انجام میشود، اما در صندلیهای برقی، سیستم کاملاً به تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی پیچیده متکی است. این تفاوت موجب میشود که تعمیر صندلی برقی خودرو تخصصیتر و زمانبرتر از صندلیهای دستی باشد.
رایجترین مشکلات صندلی برقی خودرو که کاربران با آن مواجه میشوند
گیر کردن صندلی در یک موقعیت:
یکی از مشکلات شایع این است که صندلی در یک وضعیت ثابت میماند و حرکت نمیکند. این مشکل میتواند ناشی از گیر کردن ریل، خرابی موتور یا قطع جریان برق باشد.
کار نکردن دکمههای تنظیم:
دکمههای خراب یا اتصال ضعیف در مدار فرمان میتواند باعث عدم پاسخگویی شود. گاهی اوقات هم کلیدها به دلیل استفاده مکرر یا ورود گرد و غبار از کار میافتند.
حرکت کند یا صدای غیرعادی هنگام تنظیم:
اگر در هنگام حرکت صندلی صدایی مانند خرچخرچ یا ویبره شدید شنیده شود، معمولاً نشانهای از خرابی چرخدنده، شل شدن پایهها یا خرابی موتور است. بیتوجهی به این صداها میتواند به آسیب جدیتر منجر شود.
مراحل عیبیابی صندلی برقی خودرو بهصورت دقیق و گامبهگام
بررسی فیوز و سیستم برقرسانی:
نخستین مرحله در تعمیر صندلی برقی خودرو بررسی فیوز مربوط به صندلی است. اگر فیوز سوخته باشد، سیستم برقرسانی قطع شده و صندلی اصلاً واکنشی نشان نمیدهد. باید جعبه فیوز خودرو را باز کرده و فیوز مربوطه را تست یا تعویض کرد.
تست کلیدها و واحد کنترل صندلی:
اگر برق به صندلی میرسد اما دکمهها بیواکنش هستند، احتمالاً کلیدها یا یونیت کنترل معیوب هستند. با استفاده از مولتیمتر میتوان ولتاژ عبوری در زمان فشردن دکمه را بررسی کرد. در صورت خرابی، یا باید سوئیچ تعویض شود یا اتصالات بررسی گردد.
بررسی موتورهای حرکتدهنده و اتصالات مکانیکی:
موتورهای کوچک در صندلی وظیفه جابهجایی را دارند. اگر صدا شنیده میشود اما حرکتی اتفاق نمیافتد، احتمال گیرکردگی در چرخدندهها یا خرابی مکانیکی وجود دارد. در برخی موارد نیز موتور نیاز به تعویض دارد.
نحوه تعمیر یا تعویض قطعات صندلی برقی خودرو با رعایت مراحل فنی
باز کردن پوشش صندلی و دسترسی به اجزا:
برای دسترسی به موتور، کلید یا ریلها، ابتدا باید پوشش صندلی باز شود. بسته به نوع خودرو، این کار ممکن است با باز کردن پیچها یا جدا کردن گیرهها انجام شود. در این مرحله باید مراقب پارچه یا چرم صندلی بود تا آسیبی وارد نشود.
تعویض موتور، کلید یا یونیت کنترل:
در صورتی که موتور یا کلید عملکرد مناسبی نداشته باشد، میتوان قطعه معیوب را با نمونه جدید جایگزین کرد. توصیه میشود از قطعات اصل یا معادل با کیفیت استفاده شود تا طول عمر سیستم تضمین گردد.
تعمیر یا تعویض ریل و مکانیزم حرکتی:
اگر حرکت صندلی با صداهای غیرعادی همراه باشد یا گیر کند، احتمالاً ریلها مشکل دارند. این قطعه را میتوان پس از باز کردن صندلی و جدا کردن موتور، روانکاری یا تعویض کرد.
نکات ایمنی و فنی که هنگام تعمیر صندلی برقی خودرو باید رعایت شود
قطع برق قبل از شروع تعمیر:
همواره قبل از دست زدن به مدار برق یا اجزای برقی، باتری خودرو را جدا کنید تا از اتصال کوتاه یا برقگرفتگی جلوگیری شود.
استفاده از ابزار مناسب برای باز و بست:
ابزارهای غیراستاندارد ممکن است منجر به شکستن قطعات پلاستیکی یا آسیب به چرخدندهها شود. استفاده از آچارهای مخصوص، پیچگوشتیهای دقیق و اسپاتولهای نرم توصیه میشود.
اهمیت حفظ سیمکشی و جلوگیری از اتصال کوتاه:
هنگام جدا کردن و بستن سیمها باید از مسیر عبور آنها مطمئن شد و از فشار یا کشیدگی زیاد جلوگیری کرد. اتصالات ضعیف میتواند منجر به اختلال عملکرد شود.
نگهداری و پیشگیری از خرابی صندلی برقی با اقدامات ساده اما مؤثر
تمیزکاری منظم و جلوگیری از ورود گرد و غبار:
گرد و غبار دشمن قطعات مکانیکی و برقی است. تمیز کردن اطراف دکمهها و زیر صندلی با جاروبرقی میتواند از خرابیهای آتی جلوگیری کند.
روانکاری ریلها و مکانیزمهای حرکتی:
استفاده از روانکنندههای استاندارد برای چرخدندهها و ریلها باعث حرکت نرمتر و بیصداتر صندلی میشود. این کار باید هر ۶ ماه یکبار انجام شود.
جلوگیری از فشار بیش از حد یا استفاده نادرست:
نشستن ناگهانی یا فشار آوردن زیاد روی صندلی میتواند منجر به شکستگی پایه یا خرابی ریل شود. همچنین استفاده نادرست از کلیدها و تنظیمات ممکن است باعث کاهش عمر مفید قطعات گردد.
چه زمانی باید به تعمیرکار متخصص برای رفع مشکل صندلی برقی مراجعه کنیم؟
زمانی که قطعات الکترونیکی آسیب جدی دیدهاند:
اگر مدار کنترل، بورد الکترونیکی یا کابلهای اصلی دچار سوختگی یا قطعشدگی باشند، تعمیر آنها نیاز به تخصص و ابزار خاص دارد و مراجعه به متخصص توصیه میشود.
نیاز به برنامهریزی مجدد یونیت کنترل:
در برخی خودروهای لوکس، یونیت کنترل صندلی با ECU خودرو در ارتباط است. در این شرایط برای تعویض یا بازگردانی عملکرد، باید برنامهریزی مجدد با دستگاه دیاگ انجام شود.
در صورت عدم پاسخگویی به عیبیابیهای اولیه:
اگر با بررسی فیوز، تست کلیدها و بررسی موتورها مشکل شناسایی نشد، احتمال آسیب عمیقتر وجود دارد و نیاز به بررسی تخصصی توسط امداد خودرو زنجان خواهید داشت.
سخن پایانی
صندلیهای برقی خودرو از جمله تجهیزات پیشرفتهای هستند که راحتی و آسایش قابل توجهی به سرنشینان هدیه میدهند. اما نگهداری و تعمیر آنها نیازمند دانش فنی، ابزار تخصصی و رعایت اصول ایمنی است. با شناخت اجزا، عیبیابی دقیق، و انتخاب صحیح بین تعمیر و تعویض، میتوان عمر این سیستمها را افزایش داد و از بروز هزینههای سنگین پیشگیری کرد. تعمیر صندلی برقی خودرو اگرچه ممکن است پیچیده بهنظر برسد، اما با اطلاعات صحیح میتوان آن را با اطمینان انجام داد.
سوالات متداول تعمیر صندلی برقی خودرو
آیا تعمیر صندلی برقی بدون دستگاه دیاگ ممکن است؟ در بسیاری از موارد بله، اما اگر یونیت کنترل نیاز به ریست یا کددهی داشته باشد، دیاگ ضروری است.
آیا صندلی برقی نیاز به سرویس دورهای دارد؟ بله، هر ۶ تا ۱۲ ماه باید ریلها روانکاری شوند و عملکرد کلیدها و موتور بررسی گردد.
هزینه تعمیر موتور صندلی برقی چقدر است؟ بسته به مدل خودرو، بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان متغیر است.
چرا دکمههای صندلی بیواکنش هستند؟ احتمال خرابی دکمه، قطع شدن برق یا سوختن فیوز وجود دارد و باید بررسی شود.
